Review Arco Madrid
18 March 2013
De 32e editie van ARCO Madrid is een beurs als alle andere beurzen in crisistijd. Weinig verrassingen. Toch hoef je je ook niet te vervelen. Dit jaar ligt de focus op Turkije. De sectie Solo Projects is gewijd aan kunstenaars uit Latijns Amerika.
Terwijl de recessie voortduurt heeft ARCO dit jaar ook nog eens te maken met een verhoogd BTW tarief van 21%. Een grote tegenvaller, vooral voor de Spaanse galeries. Mits de transportkosten behapbaar blijven, hebben hun buitenlandse concurrenten nog de mogelijkheid – om de werken vanuit eigen land na te sturen en zo het hoge tarief te vermijden.
Zoals ieder jaar doet ARCO zijn uiterste best om grote internationale verzamelaars met dagvullende vip uitjes te behagen. Dit jaar zijn er zo’n 250 uitgenodigd. Daarnaast wordt er dit jaar ook meer aandacht besteed aan kunstliefhebbers met een kleinere beurs. Niet alleen is er redelijk veel betaalbare kunst te vinden, ook is het omvangrijke zij-programma jaar uitgebreid met een online beurseditie: ARCO collect online. Zo’n 1000 geselecteerde werken onder de 5000 euro zijn er, ook thuis vanaf te bank, te vinden.
Kunst uit Turkije
In tegenstelling tot Spanje gaat het Turkije economisch voor de wind. Een mooi moment om eens te zien wat er op het gebied van kunst geproduceerd wordt. Curator Vasif Kortun selecteerde een tiental galeries, waarvan er echter maar enkele uitspringen.
Eén daarvan is wat mij betreft galerie Nev, die werk van een heel eigen soort toont. De sobere inkttekeningen van Inci Eviner stellen silhouetten, bewegingen voor en zijn, zo vertelt de jonge galeriehoudster, bedoeld ter inspiratie van performances die Eviner door anderen laat uitvoeren. Ze blijkt ook zeer bedreven te zijn in het maken van films, waarin ze refererend aan oude Egyptische tekeningen, kleine bewegende figuurtjes tegelijkertijd in rijen in beeld brengt.
Verderop wordt wat ouder werk getoond. Bij Maçka Sanat Galerie is intrigerende conceptuele kunst uit de jaren zeventig en tachtig van Canan Beykal te zien. Mysterieuze zwarte koffers waarboven met inkt besmeurde bladzijden zijn gehangen. Ook de film Murder in Three Actsvan Asl? Çavu?o?lu bij galerie Non trekt redelijk wat aandacht. Ondanks de ruime belangstelling wordt er door de Turkse galeries niet veel verkocht. De Spaanse kunstkoper kiest liever voor bekendere namen, wordt door sommige Turkse galeriehouders aangenomen.
Ook de presentatie van veel galeries laat te wensen over. Op de Solo Projects na, tonen de meeste galeries te veel en bovendien erg divers werk. Galeries halen alles uit de kast om omzet te draaien en zo rond te komen.
Eén galerie probeert de, overigens interessant ogende, werken van Simon Vega aan de man te brengen door met grote rode letters op de wand van de stand te adverteren met diens deelname aan de biënnale van Venetië dit jaar. Aan de rode stickertjes te zien lijkt het te werken. Andere galeries proberen de kooplust van de bezoeker aan te wakkeren door betaalbare ‘koopjes kunst’ aan te bieden.
De Dibujos Lowbudget, betaalbare tekeningen, van Jesús Bubu Negrón vliegen als zoete broodjes de stand van Roberto Paradise uit. Als reactie op de soms absurde waardestijgingen van kunst hanteert de Puertoricaanse kunstenaar een prijscontrole. De ongeveer 1500 tekeningen (!) worden voor niet meer dan 200 euro per stuk verkocht. De waarde staat, samen met de boodschap dat de prijs gelijkt dient te blijven, achterop ieder blad vermeld.
Nederlandse galeries tonen lef
Al dan niet gesteund door het Mondriaan Fonds, vallen verschillende Nederlandse galeries op met gedurfde presentaties in het verder overwegend brave beurslandschap. Als enige galerie toont Tegenboschvanvreden een continu doorlopende performance van Sander Breure en Witte van Hulzen die in de stand van de fictieve Zweedse galerie Ansgar Lund wordt opgevoerd. Drie acteurs lopen er als heuse standhouders rond. Een argeloze voorbijganger (zoals ikzelf) valt in eerste instantie niets op. Bij een tweede blik wordt echter duidelijk dat er iets vreemds aan de hand is. De standhouders staan te pontificaal voor de kunstwerken (o.a. een ingelijst tapijt) en blijken zich in hun gedrag te laten leiden door aanwijzingen op een flatscreen, dat eveneens een kunstwerk zou kunnen zijn. Verwarring en hilariteit bij de bezoekers alom.
Ook Galerie West laat de bezoeker een alternatieve ‘beurservaring’ beleven. Jasper Niens bouwde een trap tot bovenaan de standwand om alles van bovenaf te kunnen overzien. Iets verderop zijn verschillende museale werken te zien bij Ellen de Bruijne Projects. De Spaanse instituten en verzamelaars reageren er goed op, zo vertelt ze. In haar stand trekt vooral The Body in Crisis van Falke Pisano de aandacht. De ruimtevullende installatie onderzoekt het verleden van het Sabatini gebouw in Madrid, waarin nu het Reina Sofia Museum huist maar dat ooit een ziekenhuis was. Ze verbindt deze achtergrond op vernuftige wijze met de collectie van het museum.
Ook Alex Daniels van Reflex is positief over de belangstelling van de Spanjaarden en doet goede zaken. Een publiekstrekker in zijn stand is het werk van de Chinese Chen Nong.
Concrete kunst
Wellicht geïnspireerd door de succesvolle tentoonstelling Concrete Invention die nu in het Museum Reina Sofia is te zien over (neo) concrete kunst uit Latijns Amerika, pakken diverse galeries uit met soortgelijk werk. Van de Venezolaanse op art kunstenaars Jesús Soto en Carlos Cruz Diez is zowel ouder als meer recent werk te zien maar ook voor jongere kunstenaars blijft de concrete vormentaal boeien zoals bijvoorbeeld is te zien aan het werk van Radiolópez bij galerie Barcelos. Een onverwachte vondst is een schilderij van de Argentijnse concrete kunstenaar Alfredo Hlito uit 1954 bij Galeria Guillermo de Osma. Dergelijk werk zie je slechts zelden op een kunstbeurs.
Andere highlights
In de ‘opening’ sectie, het deel van ARCO speciaal gereserveerd voor galeries die korter dan zeven jaar bestaan en waarin ook galerie tegenboschvanvreden staat, is een mooie presentatie van Eduardo Basualdo en Anca Munteanu Rimnic te zien in de stand van de Berlijnse galerie PSM. Beide kunstenaars vallen op met enkele doordachte, poëtische maar tegelijkertijd ook esthetische werken. Verderop, bij Galerie Figge Von Rosen, is de wandinstallatie van de jonge Russische Yelena Popova favoriet. In het ‘gewone’ beurs gebied kom ik een zeldzaam gewaagde de solotentoonstelling tegen met enkele nieuwe installaties en sculpturen van de Mexicaanse kunstenaar Abraham Cruzvillegas die hij tijdens een residentie in Korea maakte. De (ogenschijnlijk) willekeurig gekozen combinaties van achtergelaten voorwerpen die hij vond in een leegstaand huis leveren fascinerende composities op.
ARCO is zoals altijd vol en de kwaliteit wisselt sterk. Het totaalprogramma, inclusief tentoonstellingen zoals in het Reina Sofia, La Casa Encendida en CA2M elders in de stad samen met het aanbod van toch nog redelijk wat relatief onbekende, goede kunstwerken maakt een bezoek aan Madrid echter zeker de moeite waard.
Dit verslag verscheen op 18 maart 2013 op de website van Metropolis M.